İsveç’in kahve ritüeli “Fika”

28/07/2022

İsveç’i dünyaca ünlü markası IKEA ile tanıyoruz. Bunun dışında votkası da ünlü. Ancak İsveç kahveye olan tutkunluğuyla da tanınan bir ülke.

Kuzeyin bu soğuk ülkesinde insanlar su gibi kahve içiyor. Yapılan araştırmalara göre bir İsveçli günde ortalama dört kupa kahveyi rahatlıkla tüketiyor. Bu ülkede insanlar kahveyi enerji veren içecek kategorisinden çok bir yaşam tarzı olarak kabul ediyor.

Fika molası yaygınlaşıyor

İsveç'in kahve ritüeli "Fika" 3

İsveçlilerin hayatınıda kahvenin yeri büyük. Çalışma saatlerinde verilen kahve molası “Fika” son zamanlarda dünyada yükselen trendler arasında…

Aslında Fika bizdeki küçük dedikodu molasının bir benzeri. Çay ya da meyve sularının eşlik ettiği Fika’lar da var ama en yaygını kahve eşliğinde yapılanı. Sosyal hayatın en önemli rituellerinden olan Fika artık markalaşma yolunda. Birçok İsveç kahvecisinin adında bu dört harfli kelimeyi görmek mümkün.

İsveç kahve kültürünün en önemli özelliği kahvenin telaştan uzak, sohbet ortamında, oturarak içilmesi. İsveçliler günlük koşturmalarından fırsat yaratıp kahve molası veriyor. Kahveyi alıp aynı koşturmacanın içine dalmıyorlar.

İsveç'in kahve ritüeli "Fika" 2

Bunda İsveçlilerin kültürel özellikleri kadar ülkedeki kafelerin görüntüsü de önemli rol oynuyor. Her biri çekim merkezi gibi. Kafelerde herşeyden önce profesyonel tasarıma önem veriliyor. Sadelik, kalite ve ferahlık tasarımların en belirgin unsurlardan. Tabi bunlara “ahşap” vurgusunu da eklemek lazım. Mobilyalarda metalden çok ağaç kullanılıyor ve bu da kahve dükkanlarının havasını büyük ölçüde değiştiriyor.

Kahvenin İsveç’e yolculuğu

Yüzlerce yıllık kahve kültürüyle dünyanın ilgi odağı haline gelen İsveç kahveyle nasıl tanıştı?

Aslında bu hikaye diğer ülkelerin kahveyle tanışmasıyla aşağı yukarı aynı yıllara uzanıyor. İlk kahve İsveç’e 1685 yılında gelmiş. Ancak kahvenin yaygınlaşması bundan 30 yıl sonra İsveç kralı 12. Karl’ın Türk kahvesiyle tanışmasından sonra başlıyor.

Bizde “Demirbaş Şarl” olarak bilinen 12. Kral, Türk kahvesini çok seviyor ve dönüşte İsveç’e bol miktarda kahve götürüyor. Eşyalarının arasına cezveyi de eklemeyi unutmuyor. Ülkenin soyluları arasında kısa sürede yayılan bu alışkanlığı halk da benimsiyor ve kahve İsveçlilerin yaşamının vazgeçilmez bir parçası oluyor.

Votkalı kahve Kaffekask

Ancak kahve fiyatlarının yüksek oluşu herkesin bu ürüne kolayca erişimini engelliyor. 19. yüzyılın ortalarına kadar bu durum böyle devam ediyor. O yıllarda Osmanlı ile ticaretin artması, kahve fiyatlarında da düşüşe neden oluyor. Halk artık kahveyi votkaya alternatif bir içecek olarak kullanıyor. Fakat kahve ve votkanın yolu İsveç’te her zaman paralel ilerliyor. “Kaffekask” denilen içecek de bu iki yolun kesişiminden yani kahve ve votkanın karışımından oluşuyor.

İsveç'in kahve ritüeli "Fika" 1

20. yüzyılın başlarına kadar İsveçliler kahveyi bizim gibi pişirerek içiyor. Ancak ülkeye filtre kahve makinaları girdikten sonra kahve kültürü tamamen değişiyor ve cezveyle devam eden kahve yolculuğunda ana unsur filtre kahve araçları oluyor.

İtalyan göçmenlerle Espresso geliyor

 

Bir başka değişim de 1950’lerde yaşanıyor. İtalyan işçilerin İkinci Dünya Savaşı’nı izleyen yıllarda başladığı göçten İsveç de etkileniyor. Bu göçle birlikte iki kültürün harmanına da tanık oluyoruz. İtalyanlar espressoyu İsveç’e taşıyor ve ve ilk espresso Piccolino’daki Hötorgshallarna adlı kafede satılıyor.

O fincanların dili olsa da konuşsa

Kahve kültürü ve kahve molası Fika, İsveçlilerin hayatlarında önemli bir yere sahip. Bugünlerde İsveç’e yolunuz düşerse bir kafeye girin. Kahvenizin siparişini verirken etrafınızda oturanlara da şöyle bir göz atın. Birbirleriyle alçak sesle konuşan bu insanların uzun yıllardır aynı grubu oluşturan kişiler olduğuna emin olabilirsiniz. Edebiyatı, sanatı, politik hayatı ve günlük dedikoduları birbirleriyle paylaşan bu insanları o masada birleştiren ortak noktayı hemen fark edeceksiniz; kahve… Masalarında dumanı tüten kahve fincanlarının dili olsa da konuşsa diyeceksiniz….

Instagram’da Fika Kültürü

Zamanınız varsa Instagram’da Fika konusunda çok sayıda fotoğraf bulabilirsiniz. Bunun için #fika etiketine fitmeniz yeterli.

Bu yazıyı Instagramcıların Fika fotoğraflarıyla sonlandıralım…

 

Cravings

A photo posted by L I N N 秀妍 (@linnonly) on

A photo posted by @tastesthlm on

Remzi Gökdağ

Remzi Gökdağ, 1968 Beşiktaş doğumlu gazeteci, yazar ve yayıncıdır. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden 1992 yılında mezun olmuş, gazetecilik kariyerine 1989 yılında Cumhuriyet Gazetesi’nde muhabir olarak başlamıştır. İstanbul konulu haberleriyle çeşitli gazetecilik ödülleri kazanmış, özellikle Park Otel’in mühürlenmesine ve kaçak katlarının yıkılmasına dair haberleriyle tanınmıştır. İzlenim, gezi, inceleme türündeki yazıları çeşitli gazete ve dergilerde yayınlanmıştır. 1998 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ne yerleşen Remzi Gökdağ, Kaliforniya’nın ilk Türkçe gazetesi USA Turkish Times’ın kuruluşunda yer almıştır. Yazarlık kariyerinde, “Başka Şehirler”, “Sevgili İstanbul”, “Amerikan Medyasında 11 Eylül” ve “Park Otel Olayı” gibi eserleriyle tanınmaktadır. “Başka Şehirler” adlı gezi, anı, tarih türündeki kitabı 2019 yılında yayınlanmıştır. Bu kitapta, 22 yıl boyunca üç kıtada beş farklı kentte yaşayarak ve yüzlercesine seyahat ederek edindiği deneyimleri paylaşmaktadır.

Remzi Gökdağ hakkında ayrıntılı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Önceki Yazı

Dökülen kahvenin sanata dönüşmesi

Sonraki Yazı

Kahveye ihtiyacım var! Uyanmam gerek

error: © 2021 Kahvve.com

BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?