Gaziantep’in 400 yıllık kahvesi Tahmis!
Gaziantep’in yemek kültürünü bilmeyen, o lezzetli yemeklerinden tatmayan var mı? Sadece Türkiye’nin değil dünyanın en özel mutfağından bahsediyoruz.
Gaziantep’te her yemeğin bir hikayesi, her içeceğin uzun bir tarihi var. Bunu sadece Gaziantepliler ya da bu kenti ziyaret edenler söylemiyor. Gaziantep’in ayrıcalığı artık UNESCO tarafından da tescillendi. Gaziantep, geçtiğimiz günlerde gastronomi dalında, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) “Yaratıcı Şehirler Ağına” girdi.
Tahmis Kahvesi ve bir kent klasiği
Bugün sizlere Gaziantep’in tarihini ya da mutfağını anlatmayacağız. Onu bu konunun uzmanları zaten yapıyor. Bizim amacımız Gaziantep’in kent yaşamında, geleneksel kültüründe anlamlı bir yeri olan bir kahvehaneden bahsetmek…
Adı Tahmis Kahvesi. Yani Türkiye’nin halen hizmet veren en eski kahvehanesi. Tahmis Kahvesi‘nin kuruluşu 1635 yılına uzanıyor. 400 yıla yaklaşan bir geleneğin kültürün adresi…
Osmanlı’da halkın günlük hayatı konuştuğu, tartıştığı yerlerin başında kahvehaneler gelirdi. Bu gelenek bugün de Tahmis Kahvesi‘nde devam ediyor. Burası sadece çay, kahve içmek, tavla oynamak için uğranılan bir mekan değil. Kentin siyaseti, günlük hayatın konu başlıkları, esnafın yaşadığı zorluklar burada, Tahmis’in duvarlarında yankılanıyor.
Gaziantep’in kahvehane geleneği
Zaman içinde bazı değişimler olsa da Tahmis Kahvesi kendine özgü kahvehane geleneğini bugün de sürdürüyor. Tahmis’in yolculuğu kimi zaman duraksıyor.
Mekanın kültürünü yerle bir eden olay 1900’lü yılların başında yaşanmış. Kahveden geriye kocaman bir kül yığını kalmış.O tarihlerde yeniden inşa edilen Tahmis zaman içinde büyük onarımlardan geçmiş. Son restorasyon 2009 yılında başlamış ve iki yıl sürmüş. Bu onarım çalışmalarından sonra Tahmis kapılarını misafirlerine açmış.
Tahmis adı nereden geliyor?
Tahmis isminin nereden geldiği konusunda bir söylenti var. Kimileri Kurtuluş Savaşı öncesi, Antep’i işgal eden İngilizler tarafından verildiğini söyler.
Rivayete göre İngilizler işgal günlerinde burada konaklamış ve İngiltere’deki “Thames” Nehri ile bağlantı kurarak buraya kısaca “Tayms” demişler. Ancak, kahvehane müdavimlerinin anlatımlarına göre, kahvehanenin ismi ile İngilizler’in hiçbir bağlantısı yok. Onların anlattıklarına göre burası işgalden önceki yıllarda da “Tahmis Kahvesi” olarak anılmaktaydı.
Müşteriler 50-60 yıllık
Tahmis Kahvesi’nin en önemli özelliklerinden biri de müşterilerinin uzun yıllar bu mekandan kopamaması. Bazıları evlerinin ya da işyerlerinin yakınında olmasından dolayı bu kahvehaneye gelirken, zaman içinde ev ve işyerleri uzaklaşan müdavimler daha sonra da buradan kopamamış.
Kahvehanenin özellikle Ramazan aylarında farklı bir havaya büründüğü söylenir. Kahvenin asma katı ramazan aylarında ve özel günlerde musiki ve gösteri sanatlarına uzun yıllar ev sahipliği yapmış. Özellikle hikayeciler ve Karagöz ustaları, kahvehaneyle bütünleşmiş bir geleneğe dönüşmüşler.
Gazianteplilerin hayatında özel bir yeri var
Gaziantep’in bir çok kültürel ve toplumsal olayına tanıklık eden mekan, Gazianteplilerin de gözdesi. Ancak buranın geçmişini hatırlayan Gaziantepliler Tahmis’in eski özelliğinin zaman içinde yitirdiğini söylüyor. Onlar kentte yaşanan değişimden Tahmis’in de etkilendiği görüşündeler.
Kahveye girdiğinizde bir salonla karşılaşıyorsunuz. Burası Tahmis’in kalbinin attığı yer. Sohbet edenler, tavla ya da kağıt oynayanlar gözünüze ilişiyor. Kahvenin ortasındaki ahşap merdivenle ikinci kata çıkılıyor. Sohbetler çay ve kahveler eşliğinde burada da devam ediyor. İkindi sazı hala vazgeçilmeyen bir gelenek. Gaziantep’e özgü yerel müzikler canlı dinleniyor.
Uğramadan dönmeyin
Gaziantep’e yolu düşenler Tahmis Kahvesi’ne uğramadan kentten ayrılmıyor. Yenilen lezzetli yemekler bu durakta hazmediliyor.
Yolunuz Gaziantep’e düşerse Tahmis’e siz de gidin. Bakırcılar çarşısında yapacağınız alışverişin yorgunluğunu burada çıkarabilirsiniz.
Buraya gelip de menengiç kahvesi içmeden dönmek olmaz. Menengiç, yabani antep fıstığından yapılıyor. Türk kahvesi müdavimlerine tadı değişik gelebilir. Menengiç kahvesinin yanı sıra zahter ve elma çayı da tavsiye edilir.
Burada içtiğiniz kahveden çok Tahmis’in atmosferi sizi etkileyecek. Kahve içen, nargile fokurdatan ya da yarenlik edenleri izleyin. “Mekteb-i irfan”a tanıklık edin. Bu buluşmanız sizi eşsiz bir yolculuğa hazırlayacak. Tarihin derinliklerine Tahmis’in salonundan uzanacaksınız.
